Przemieszczając się w okresie zimowym po ulicach bardzo często spotykamy zaśnieżone lub oblodzone chodniki. Idąc po takiej powierzchni dużo szybciej może dojść do wypadku, który może spowodować uszczerbek na zdrowiu. Najczęściej są to złamania rąk i nóg, ale zdarzają się również dużo poważniejsze szkody. Po takim urazie chcielibyśmy uzyskać odszkodowanie, ale pojawia się pytanie od kogo i jak to zrobić.
W dzisiejszym wpisie chciałbym odpowiedzieć na pytanie, czy możemy żądać zadośćuczynienia lub odszkodowania od gminy. Zacznijmy jednak od początku. Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 4 ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach właściciele nieruchomości zapewniają utrzymanie czystości i porządku poprzez uprzątnięcie błota, śniegu, lodu i innych zanieczyszczeń z chodników położonych wzdłuż nieruchomości, przy czym za taki chodnik uznaje się wydzieloną część drogi publicznej służącą dla ruchu pieszego położoną bezpośrednio przy granicy nieruchomości. Nie jest on obowiązany do uprzątnięcia chodnika, na którym jest dopuszczony płatny postój lub parkowanie pojazdów samochodowych. Niewykonanie tego obowiązku jest wykroczeniem, za które grozi kara grzywny. Wobec czego możemy na zasadzie winy domagać się odszkodowania od osoby władającej nieruchomością, która nie oczyściła chodnika przylegającego do jego posesji. Zwracam uwagę, że nie zawsze jest to właściciel, gdyż faktycznie może być to zupełnie inna osoba np. najemca.
Co się jednak stanie, gdy nie możemy ustalić odpowiedzialnego za usunięcie śniegu czy lodu z chodnika? Najłatwiej ustalić gminę, w obrębie której znajduje się przedmiotowy chodnik, ale czy możemy od niej domagać się odszkodowania? Zgodnie z art. 5 ust. 6 ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach nadzór nad realizacją obowiązków takich jak usunięcie śniegu czy lodu sprawuje wójt, burmistrz lub prezydent miasta. Nie daje to podstaw do uznania, że istnieje pomiędzy zobowiązanym do uprzątnięcia błota, śniegu czy lodu a gminą solidarność w zakresie odpowiedzialności wobec poszkodowanego, jednakże nie jest ona z niej zwolniona całkowicie. Jeżeli gmina nie wykonała należycie obowiązków w zakresie nadzoru nad odpowiedzialnymi do uprzątnięcia chodnika, to odpowiada z tego tytułu za szkodę na podstawie art. 417 § 1 k.c., który stanowi, że za szkodę wyrządzoną przez niezgodne z prawem działanie lub zaniechanie przy wykonywaniu władzy publicznej ponosi odpowiedzialność Skarb Państwa lub jednostka samorządu terytorialnego lub inna osoba prawna wykonująca tę władzę z mocy prawa. Wobec czego w przypadku zaistnienia szkody możemy wystąpić z roszczeniem do gminy, a następnie ona może odzyskać wypłacone odszkodowanie bezpośrednio od podmiotu, który był zobowiązany do uprzątnięcia chodnika.
Powyższe stanowisko jest zgodne z orzecznictwem Sądu Najwyższego, który w uchwale z dnia 24 listopada 2017 r. (sygn. akt III CZP 38/17, Legalis) stwierdził, że „gmina ponosi odpowiedzialność za szkodę wynikającą z nieuprzątnięcia błota, śniegu, lodu i innych zanieczyszczeń z chodników położonych wzdłuż nieruchomości w razie nienależytego sprawowania nadzoru nad wykonaniem przez właściciela obowiązku wynikającego z art. 5 ust. 1 pkt 4 ustawy z dnia 13 września 1996 r. o utrzymaniu czystości i porządku w gminach (t.j. Dz.U. z 2017 r. poz. 1289)”. Podkreślił przy tym, że „na właścicielu nieruchomości spoczywa obowiązek usuwania śniegu, błota czy innych nieczystości z chodnika przylegającego do jego posesji. Jeśli jednak właściciel nie wywiązuje się ze swojego obowiązku, odpowiedzialność za szkodę poniesioną w wyniku tego zaniedbania może ponieść gmina. Jeśli naprawi ona szkodę, to przysługiwać jej będzie roszczenie o zwrot równowartości odszkodowania w stosunku do właściciela, który nie wywiązał się ze swoich obowiązków”.
Podsumowując, zwracam uwagę, że odpowiedzialność za czyste chodniki ponoszą osoby faktycznie korzystające z nieruchomości przy nich położonych. Jednakże nie zwalnia to gmin z obowiązku nadzoru nad prawidłowym ich oczyszczeniem ze śniegu czy lodu, a jego brak może spowodować wystąpienie z roszczeniami przez poszkodowanych. Jeśli zdarzył nam się upadek na oblodzonym czy ośnieżonym chodniku i nie możemy ustalić osoby odpowiedzialnej za jego oczyszczenie, to możemy zwrócić się bezpośrednio do gminy z roszczeniem, co może znacznie ułatwić nam jego dochodzenie i ewentualną egzekucję.
Autor: radca prawny Sławomir Kamrowski
żródło: lex4you.wordpress.com
