07 kwietnia 2023 roku minie 75 lat od pierwszej Boskiej Liturgii w tradycji bizantyjskiej na Żuławach. 07 kwietnia 1948 roku w święto Zwiastowania NMP (według kalendarza juliańskiego) ks. Mitrat Bazyli Hrynyk po raz pierwszy odprawił Boską Liturgię dla wiernych Kościoła Greckokatolickiego na Żuławach. Ukraińscy Grekokatolicy byli jedną z ostatnich grup ludności, która znalazła się na tych terenach. O ile poprzednie grupy przybyły na te ziemie dobrowolnie, jako grupy osadnicze na dawne tereny Prus, to Ukraińcy byli przymusowo przesiedleni w ramach „Akcji Wisła”.
W lipcu 1947 roku na Żuławy przybyło 115 greckokatolickich rodzin, deportowanych z wiosek: Uchrynów, Kornie, Mosty i Tenetyska.
Rozsiedlono ich w:
Ostaszewie, Gniazdowie, Nowej Cerkwi, Palczewie, Jezierniku – 36 rodzin; Marzęcinie – 32 rodziny; Jantarze – 11 rodzin; Przemysławiu – 10 rodzin,; Stegnie i Stegience – 9 rodzin; Głobicy – 5 rodzin; Sztutowie – 2 rodziny; Bronowie – 4 rodziny, które pochodziły z miejscowości Mosty. (Część z tych rodzin w 1958 roku powróciła na rodowite ziemie).
W 1947 roku przy Kościele Ewangelickim w Nowym Dworze Gdańskim powstało prawosławne duszpasterstwo. Ks. Zając (rzymskokatolicki dziekan w Nowym Dworze Gd.) starając się odciągnąć wiernych obrządku greckokatolickiego od prawosławia, zwrócił się do ojców Bazylianów w Warszawie z prośbą o wyznaczenie duszpasterza dla grekokatolików w powiecie nowodworskim. Ojciec P. Puszkarski (ówczesny przeor ojców Bazylianów) zaproponował osobę ks. Mitrata Bazylego Hrynyka, który w tym czasie przebywał na rzymskokatolickiej parafii w Wiercinach koło Elbląga.
7 kwietnia 1948 roku w święto Zwiastowania w nowodworskim kościele rzymskokatolickim ks. Mitrat Bazyli Hrynyk odprawił pierwszą greckokatolicką mszę. Obecnych było tylko 17 rodzin. Greckokatolickie nabożeństwa odprawiano w tym kościele nieregularnie do 1952 roku. Z przyczyny nieprzychylności miejscowych władz ks. Mitrat Bazyli Hrynyk został zmuszony do mówienia kazań w języku polskim.
Dzisiaj Grekokatolicy modlą się w świątyni p.w. św. Mikołaja w Żelichowie/Cyganku. Pomimo wielu wyzwań sprzed lat przetrwali i nadal troszczą się o swoją kulturę i zwyczaje. Nabożeństwa sprawowane są w j. ukraińskim. Przy parafii organizowane są zajęcia ze śpiewu liturgicznego, spotkania modlitewne. Od 2008 roku wspólnota parafialna aktywnie uczestniczy w renowacji czternastowiecznej świątyni, której jest właścicielem od 2002 roku. W 2016 roku na prośbę obecnego proboszcza parafii ks. Pawła Potocznego, do parafii sprowadzono relikwie patrona świątyni św. Mikołaja, Arcybiskupa Mirry Licyjskiej oraz ikonę z XVIII wieku.
To wydarzenie ożywiło kult świętego Mikołaja na terenie Żuław. W ciągu roku przybywa wielu wiernych, aby zanieść swoje modlitwy do Boga za wstawiennictwem św. Mikołaja i prosić o potrzebne łaski.
Wdzięczni Bogu za dar wytrwałości w wierze, w rocznicę 75-lecia od pierwszego nabożeństwa w tradycji wschodniej na Żuławach, zapraszamy wszystkich ludzi dobrej woli do wspólnej modlitwy 07 kwietnia 2023 o godz. 9:30. Boskiej Liturgii będzie przewodniczył ks. Mitrat Stefan Batruch, proboszcz z Lublina, inicjator wielu spotkań zbliżających narody na pograniczu polsko-ukraińskim.
Info, foto: Cerkiew Św. Mikołaja
